skip to Main Content

مبانی ضرر غیرمستقیم قابل‌جبران در حقوق ایران و انگلیس

چکیده در حقوق ایران قاعده کلی این است که ضرر غیرمستقیم قابل جبران نیست. با وجود این امروزه حقوق مسوولیت تمایل دارد به طور استثنایی برخی از زیان‌های غیرمستقیم را قابل‌جبران بداند. در حقوق انگلستان چنانچه ضرر غیرمستقیم در حوزه پیش¬بینی طرفین آمده باشد قابل‌جبران است. در این کشور نظریه¬هایی‌ وجود دارد که به مرور در رویه‌قضایی تثبیت‌ شده و مبنای جبران ضرر غیرمستقیم را تشکیل می¬دهند. تئوری‌های نقض عهد کارا، نفع متوقع، نفع اتکاء، استرداد و اصل جبران کامل خسارات هر یک به نوعی جبران ضرر غیرمستقیم را در انگلیس توجیه‌پذیر نموده¬اند. در حقوق ایران نیز اگر چه همواره به لزوم مستقیم بودن ضرر تاکید شده است، لیکن قواعد فقهی و حقوقی محکمی وجود دارند که به طور استثنایی می¬توان ضرر غیرمستقیم قراردادی و غیرقراردادی را با توسل به آنها قابل‌جبران دانست. قاعده تسبیب، لاضرر، احترام، مقابله ‌به ‌مثل و بنای ‌عقلا قواعدی هستند که می¬توانند به عنوان مبنای جبران ضرر غیرمستقیم در حقوق ایران مورد شناسایی قرار گیرند. ادامه مطلب در:    https://cjd.razavi.ac.ir/article_1242.html

نگاهی اجمالی به آثار ناشی از فسخ عقد در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی درCISG و UCC

مجتبی قاسمی وکیل پایه یک دادگستری مدرس دانشگاه در صورت تحقق فسخ، آثاری بر قرارداد مترتب خواهد شد. یکی از مهمترین آثار، انحلال عقد می باشد. زمانی که فسخ به صورت قانونی و مؤثر واقع شود، طرفین نسبت به تعهدات آتی مبرا می شوند. نکته قابل تأمل اثری است که فسخ نسبت به تعهدات قبلی و آتی ایجاد می نماید. علی الاصول در حقوق ایران فسخ اثر قهقرایی نداشته و ناظر به آینده است مگر در جایی که تراضی طرفین آثار قبلی را نیز در بر گیرد. لیکن در حقوق ایالات متحده آمریکا و کنوانسیون وین در صورت فسخ قرارداد، کلیه اثرات ناشی از عقد خواه آثار گذشته و خواه آثار آتی(در مورد منافع) کان لم یکن می گردد. با رجوع به مواد 81 و 84 کنوانسیون می توان نتیجه گرفت که فسخ، آثار عقد را از زمان انعقاد زائل می نماید. مطلبی که در قانون متحدالشکل آمریکا نیز بر آن به نوعی صحه گذاشته شده است . از حیث امکان مطالبه خسارات نیز در هر سه نظام حقوقی مورد بحث، امکان مطالبه خسارات با لحاظ شرایط مربوطه میسر می باشد. در خصوص استرداد عوضین نیز علی الاصول فروشنده و خریدار پس از فسخ بایستی به صورت همزمان نسبت به استرداد عوضین (ثمن و مبیع) اقدام نمایند. در UCC، مواد مستقلی که به آثار ناشی از فسخ قرارداد توسط یکی از طرفین اشاره کند، وجود ندارد. با این‌حال از مواد موجود که به نحوی ارتباط با نقض قرارداد دارند، می‌توان در این زمینه استفاده نمود. علاوه بر توضیحات فوق، ذکر این نکته نیز مفید فایده خواهد بود که هر چند در خصوص اولین اثر فسخ که همان بری شدن طرفین از تعهدات قراردادی است ، در قانون مدنی ایران مواد صریحی وجود ندارد، لیکن با این‌حال از برخی مواد خصوصاً مواد مربوط به اقاله می‌توان استنباط کرد که چنین اثری…

تحلیل قانون جدید حمایت خانواده

تحلیل قانون جدید حمایت خانواده قسمت اول : بررسی ماده 22 قانون جدید حمایت خانواده خانواده مهم ترین نهاد هر جامعه ای می باشد و دوام و استحکام روابط خانوادگی باعث رشد و سلامت آن خواهد بود و از همین رو در هر کشوری قانونگذار توجه خاصی در تنظیم مقررات مربوط به خانواده دارد و اساسا مبنای قوانین مربوط به خانواده، حمایت از این نهاد مهم و مصلحت خانواده است. که با این مبنا ،سر انجام پس از کش وقوسهای فراوان قانون حمایت از خانواده در تاریخ 1/12/1391 تصویب و از مورخ 7/2/1392 لازم الاجرا گردید که دارای نو آوری ها و نکات مثبت والبته ایراداتی هم هست. با این مقدمه قصد داریم که تحلیلی مختصر از برخی مواد قانون مزبور در چندین نوبت با هدف تشریح و بیان اشکالات اجرایی این قانون با نگاه تحلیلی از آن ارائه نماییم . در این قسمت تحلیل ماده 22 از قانون مزبور که بحث برانگیز و محل مناقشه خواهد بود را پیش رو خواهیم داشت. وفق ماده 22 این قانون که اشعار می دارد: ((هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد ، وصول آن مشمول مقررات ماده (2) قانون اجرای محکومیتهای مالی است.چنانچه مهریه،بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد ، قفط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.)) در خصوص این ماده نکات زیر قابل ذکر است : 1-مطابق قول مشهور فقهای امامیه میزان مهریه سقف معینی نداشته و با توافق زوجین تعیین می گردد، هر چند برخی از علمای مشهور فقه امامیه اعتقاد دارند که میزان مهریه نباید بیش از مهرالسنه باشد. (مهرالسنه : مهری است که پیامبر اکرم (ص) برای حضرت فاطمه (ع) تعیین نمودندکه میزان آن پانصد درهم بود.) که با این قول مشهور باید گفت…

امور انتظامی وکلا

فرم تحقیق از موکل تهیه و تنظیم «فرم تحقیق از موکل» یکی از امور بسیار مهم در روابط فی مابین وکیل و موکل است. که متاسفانه اغلب همکاران وکیل کمتر به آن توجه نموده و یا به سادگی از آن صرفنظر میکنند. هر چند که عموم وکلا به هنگام اولین ملاقات با موکل خود به منظور اشراف هر چه بیشتر نسبت به دعوی موکل با سوالات گوناگون سعی در روشن نمودن نکات مبهم پرونده دارند، لیکن از تنظیم فرم کتبی تحقیق خودداری نموده و نیازی به وجود آن نمیبینند. حال آنکه طرح بسیاری از شکایات انتظامی در دادسرای کانون ریشه در عدم تنظیم فرم  تحقیق دارد. به همین دلیل است که اساتید ما اصرار بر تنظیم این فرم داشته و حتی وسواس خاصی در تنظیم آن دارند. البته باید توجه داشت که تنظیم فرم تحقیق از موکل، وکیل را از تنظیم قراردادمالی مبرا نمیکند. همچنانکه تنظیم قرارداد مالی نیز به خودی خود مبین تحقیق از موکل نبوده و نمیتواند گویای نکاتی باشد که در فرم تحقیق ذکر میگردد. فرم تحقیق حاوی نکات و اطلاعات کلی در مورد موکل و موضوع دعوی اوست حال آنکه قرارداد مالی صرفاً مربوط به میزان حق الوکاله و نحوه پرداخت آن است. وجود فرم تحقیق از موکل در روابط فی مابین وکیل و موکل موجب حفظ حقوق متقابل وکیل و موکل است. چرا که اولا موکل حسب الاظهار خود مطالبی را در مورد دعوی خود به وکیل انتقال داده و در خصوص آنها مسئولیت خواهد داشت. ثانیاً وکیل به حدود و ثغور دعوی موکل و اقدامات خود اشراف داشته و از این حدود پا فراتر نخواهد نهاد. اغلب مراجعین دفاتر وکالت از حقوق و تکالیف خود آگاه نبوده و احساس میکنند که این وکیل است که باید تمامی جزئیات راجع به وکالت و نحوه دفاع را برایشان تشریح نماید. که صد البته این انتظار، انتظار…

حذف زندان از امور مالی

دیدگاه چند روز پیش برای ثبت دادخواستی به دادگاه خانواده رفتم. صف باجه ابطال تمبر بسیار شلوغ بود. ازدحام مراجعین تا حدی بود که پیدا کردن انتهای صف به سادگی ممکن نبود.  حدود 45 دقیقه طول کشید تا نوبت به من رسید. در این مدت سعی میکردم ضمائم متعدد دادخواستم را مرتب کنم تا کار برای متصدی باجه تمبر راحت تر شود. قبل و بعد از من هم مراجعه کنندگان زیادی بودند. همه با هم صحبت میکردند. بعضی میخندیدند. بعضی هم ناراحت بودند. برخی هم معلوم بود عصبانی هستند. صحبت از بخشنامه جدید بود. آقایی میگفت: « تمام اموالم رو به نام خانوادم کردم و از اونها یک دست خط گرفتم که این اموال متعلق به خودمه. حالا همسرم بره هر کاری که میخواد بکنه. خانمی میگفت: « من راهش رو بلدم. حالا که نمیتونم مهریم رو بگیرم میروم جلوی خونه ش و داد و بیداد راه میندازم» آقای دیگری گفت: «این همه زنها تاختن حالا نوبت ما مرداست.» خانمی میانسال هم با خونسردی میگفت:« به این چیزها نیست آدم باید خودش درست باشه. مهریه زندگی رو نمیسازه» اما معلوم بود بیشتر خانمها از وضعیت پیش آمده ناراضی هستند. در مقابل، لبخند آقایان حکایت از رضایت آنها داشت. از چند روز پیش که بخشنامه ریاست محترم قوه قضاییه مبنی بر پذیرش اعسار محکومین مهریه با شرایط جدید ابلاغ شده است دیگر درخواست اعمال ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی یا همان درخواست جلب و زندانی شدن محکوم علیه، با مخالفت قضات مجری حکم مواجه میشود. دو روز پیش مراجعه کننده ای داشتم که برای مطالبه ی مهریه دخترش به من مراجعه کرده بود. و عنوان میکرد داماد وی معتاد است و نفقه هم نمیدهد. و قصد دارد از طریق مهریه او را وادار به طلاق نماید. بر حسب وظیفه، وی را از مفاد بخشنامه جدید آگاه کردم و توضیح…

الزام به تحویل مبیع به استناد سند عادی در محاکم

                    الزام به تحویل مبیع به استناد سند عادی در محاکم (قسمت دوم)  در قسمت اول به شرح رویه های جاری محاکم در ارتباط با تحویل مبیع غیر منقول به استناد سند عادی پرداختیم. اما در این قسمت دو نمونه از آراء صادره از محاکم حقوقی در این زمینه را برای ملاحظه شما علاقمندان یادآور میشویم. در پرونده اول، آقای الف به استناد مبایعه نامه ی عادی دادخواستی را به خواسته ی «تحویل مبیع» به طرفیت شخص ب مطرح نموده و تقاضای رسیدگی مینماید. پس از وصول دادخواست به شعبه ی مربوطه و ثبت آن به کلاسه ی... ،دادگاه وارد رسیدگی و نهایتاً به شرح آتی مبادرت به اتخاذ تصمیم نموده است. «در خصوص دعوی خواهان به طرفیت خوانده به خواسته ی صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به تحویل مبیع یک قطعه زمین به مساحت هفتاد متر مربع واقع در ... با مشخصات مذکور در قولنامه استنادی با احتساب خسارت دادرسی بشرح دادخواست تقدیمی و توضیحاً اینکه خواهان اظهار داشته، مورد معامله را طبق قولنامه استنادی از خوانده خریداری نموده ام و ثمن آن را تماماً پرداخت نموده ام و لکن خوانده مورد معامله را تحویل ننموده، و توجهاً به اظهارات خواهان در جلسه دادرسی مورخه ... که اظهار داشته خواستار تحویل عین مبیع و درصورت تعذر تحویل عین خواستار مثل آن و اگر مثل نباشد قیمت آن را به نرخ روز طبق نظریه کارشناسی خواستارم و اینکه تصویر مصدق قولنامه فی مابین طرفین ضم پرونده و حاکی از وقوع عقد بیع بین طرفین میباشد و اینکه خوانده در جلسه دادرسی حاضر و ادعای خواهان را پذیرفته است لذا دادگاه دعوی خواهان را وارد و ثابت تشخیص و مستنداً به مواد 219 ، 220 ، 362 ، 367 قانون مدنی حکم به محکومیت خوانده به تحویل مورد معامله به وصف فوق الذکر مذکور در قرارداد فی مابین طرفین و در صورت…

Back To Top